Nou aanpakken natuurlijk. Als wij dit soort problemen veroorzaken, dan zijn we toch ook weer slim genoeg om ze ook weer op te lossen. Laten we er samen echt iets aan doen; de uitdaging aangaan om te laten zien dat het kán. Dat we kunnen veranderen. Te beginnen in onze eigen straat en buurt.

Gedragsverandering

Uit eigen ervaring weet ik maar al te goed: onduurzaam gedrag veranderen valt allemaal nog helemaal niet mee. Bovenaan de top tien lijst van het minst duurzame gedrag van de gemiddelde Nederlander staat nieuwe spullen kopen, gevolgd door het eten van vlees, de energie die je verstookt en het bouwen van je huis. Daarna autorijden, het eten van groente en vissen, het vliegen naar nabije en verre oorden, je nieuwe kleding, het eten van zuivel en eieren en hoe lang je onder de douche staat of het warme bad dat je neemt.

Kortom ons bestaande leventje moet op z’n kop willen we echt een structurele verandering maken. En als je de rapporten van het IPCC van de United Nations serieus neemt, moet dat ook nog héél erg snel. De uitdaging is hoe het leven anders in te richten met behoud van kwaliteit.

Maar hoe doe je dat? Wat is er voor nodig om jezelf en anderen in beweging te krijgen zodat ook daadwerkelijk je gedrag verandert? Als je gedragsverandering experts vraagt komen ze vaak met de volgende adviezen: Eerst moet je beseffen dat iets niet helemaal goed gaat en zou moeten veranderen. Nou dat is in dit geval niet zo moeilijk want je hoeft maar een krant open te slaan en het is duidelijk dat er iets aan de hand is. Dan is het van belang om je voor te stellen hoe de nieuwe toekomst eruit kan zien zodat je weet waar je naartoe werkt. Ik noem dat zelf ‘verbeelding aan de macht’, je doet je ogen dicht en denkt dat is waar ik naar te wil! De gedrag veranderaars adviseren ook om het proces niet in je eentje te doen maar met een groep die met je mee wil doen. Dan kun je elkaar motiveren en samen maak je dan ook veel meer impact. Dat herken ik wel, het is een stuk makkelijker om te gaan hardlopen als je het met een groep vrienden doet. Ook benadrukken de experts niet alles in een keer te willen veranderen maar in kleine overzichtelijke stapjes te doen. Dat kost dan veel minder moeite en kan nog leuk zijn ook.

Versnelling

Als je de krant leest zou je al snel denken: het heeft toch geen zin. Ik voel me echter gesterkt en geïnspireerd door mijn buren. Ik heb ontdekt dat in onze buurt veel mensen wonen met de ambities om de Weesperzijdebuurt te verduurzamen. Dat kunnen ze niet alleen. De versnelling vraagt om anders denken en doen. Om verbeeldingskracht en daadkrachtige samenwerking met elkaar; met kennisinstellingen, bedrijven; en ook met de verantwoordelijke politici in onze stad.

De transitie van de Weesperzijdebuurt naar een wijk die echt duurzaam is zal nog heel wat energie van ons allen vergen. Zo is het doel van de Nederlandse regering om op basis van het Parijse klimaatakkoord voor 2030, aardgasvrij te zijn. Dat is dus al over 10 jaar! Daar willen we met een groot aantal buurtbewoners in de Gijsbrecht nu al mee te beginnen, samen met de energieleveranciers, huiseigenaren, huurders, de woningcorporaties en de gemeente Amsterdam. Zeker nu in onze buurt de grond open gaat voor het gasnet. Samen bepalen wat de beste oplossing is en het daarvoor benodigde proces met elkaar te ontwerpen. Ook de mobiliteit in de buurt duurzaam krijgen is iets wat je samen aan kan pakken.

Met het festival We Make The City gaan we samen voor een aantal weken de straat parkeervrij en groen proberen te krijgen. Zo kunnen we ervaren hoe het anders kan, want we willen natuurlijk ‘eerst zien en dan geloven’. Het festival biedt inspiratie voor duurzame oplossingen die we nu al kunnen uitvoeren.

Als Weesperzijdebuurt hebben we een geweldige startpositie. Er wonen veel creatievelingen, maatschappelijk bewogen mensen en – hebben we ontdekt – ook nog een aantal duurzaamheidsexperts. De gemeente wil ook een handje helpen met middelen en subsidies. Bovendien kennen wij in onze buurt een hoge mate van wat ook wel ‘mobiliteitsgeluk’wordt genoemd: het metrostation op loopafstand, het breedste fietspad van de stad; en het treinstation en de ring binnen handbereik maken dat we overal snel kunnen komen. Als de transitie hier niet lukt, dan lukt het volgens mij nergens

De kracht vanuit de buurt

De Weesperzijdebuurt kan natuurlijk niet op alle terreinen eigen beleid maken. Wel kan de buurt koploper zijn. Collectief aanschaffen en installeren van duurzame energie bijvoorbeeld. Meer groen in de straten en op de daken. Stimuleren van fiets- en autodelen met je buren. Gezamenlijk op zoek naar het beste alternatief voor stoken en koken op aardgas.

Ook kunnen we samen werken met andere koplopers in de stad en met professionele partijen om de ambities voor elkaar te krijgen. Daar komen veel vragen bij kijken, zoals:

• Hoe kunnen we onze energiebehoefte verminderen?
• Hoe wek je in een dichtbebouwde buurt duurzame energie op?
• Hoe kan je collectief bijvoorbeeld zonnepanelen inkopen en plaatsen?
• Hoe verbeter je de luchtkwaliteit en hou je de buurt toch bereikbaar?
• Hoe zamel je zoveel mogelijk gescheiden afval in?
• Hoe kunnen we (bak)fietsen, scooters en auto’s op een mooie en prettige manier stallen?

Noem me een idealist: ik geloof heel erg in het idee dat je samen sterk bent en samen slimmer kan zijn dan in je eentje. Door in je eigen straat aan de slag te gaan, krijgen we ons eigen stuur in handen. Dan zullen duurzame initiatieven en experimenten gemakkelijker worden uitgevoerd en komen we het snelst tot het noodzakelijke resultaat.

Herman Kossmann, buurtbewoner Gijsbrecht van Aemstelstraat